Wij zijn allemaal informatiewerkers

Niet dus.

We leven in het informatietijdperk en zijn allemaal informatiewerkers. Wie kan dat nu in twijfel trekken? De vraag is natuurlijk wel wie “wij” zijn en wat dan wel een “informatiewerker” is. Als je dat verder niet benoemt kun je redelijk lang langs elkaar heen blijven praten.

Laten we om de vraag iets te vereenvoudigen stellen dat “wij” betrekking heeft op Nederland en dat het gaat om mensen die nu –dus in deze tijd - in Nederland werkzaam zijn. Dit is natuurlijk al een behoorlijke en geforceerde inperking, maar voor de zaak van de discussie lijkt mij dat handig.

Laten wij op zoek gaan naar de definitie van een informatiewerker of het Engelse equivalent “information worker”. Het grappige is dat binnen Wikipedia het begrip “Informatiewerker” nog niet is uitgewerkt. Ook mijn digitale versie van Van Dale geeft geen uitsluitsel over het begrip “Informatiewerker”.

Wat je wel op grote schaal via Google aantreft is het begrip “knowledge worker” dat in 1959 door Peter Drucker in Landmarks of Tomorrow werd geïntroduceerd. Dit begrip wordt vaak als een synoniem gebruikt voor het in Nederland in zwang zijnde informatiewerker.

De kenniswerker (ook wel breinwerker) is iemand die niet met zijn handen werkt, maar zijn geest. Typische voorbeelden van kenniswerkers zijn adviseurs, onderzoekers, juristen, marketeers.

….Om professionals in de categorie schapenscheerders en glasblazers van kenniswerkers te onderscheiden, kunnen we kenniswerkers beschouwen als diegenen die bij het doen van hun werk nauwelijks spierkracht of bijzondere handvaardigheden gebruiken maar vooral ideeën, begrippen, modellen en andere informatie…. De omgeving waarin de kenniswerker opereert is per definitie dynamisch…en dat maakt het voor de kenniswerker noodzakelijk om door leren zijn kennis voortdurend contextrelevant te houden… schrijft Weggeman in 2007 in Leidinggeven aan Professionals? Niet doen!.

Al met al is de kenniswerker dus wel een bijzondere soort onder de werkers van Nederland, te onderscheiden van medewerkers die dagelijks aan gestructureerde taken werken en

• die vooral met data en informatie aan de slag zijn in plaats van ideeën
• waarbij het creëren of consumeren van informatie centraal staat en geen transformatie van informatie
• waarbij het vooral gaat om het snel kunnen vinden van informatie

Denk hierbij aan mensen achter de balie van banken, operators in call centers, of leidinggevenden in bijvoorbeeld winkels of afdelingen van ziekenhuizen.

Ten slotte kunnen wij nog een 3e type onderscheiden, namelijk mensen die vooral bezig zijn met invoer van data, zoals bijvoorbeeld receptionisten, administratieve medewerkers en secretaresses.

Breinwerkers zijn er dus in diverse soorten. Het feit dat zij minder met hun handen werken en allemaal langdurig achter een computer zitten is nauwelijks onderscheidend.

Ik zou willen zeggen laten we de begrippen informatiewerker en kenniswerker wat genuanceerder toepassen. Zowel in onze discussies over kenniseconomie en kennismanagement als bij onze verkenningen van het nieuwe werken.